2020 Yılında Tevkifata Tabi Ücret Geliri Elde Edenlerin GV Beyanı
BÜLTEN 2021-60
2020 YILINDA TEVKİFATA TABİ ÜCRET GELİRİ ELDE EDENLERİN 2021 YILINDA ÜCRET GELİR VERGİSİ BEYANI
1-GİRİŞ
İşverenden tevkifata tabi ücret alan kişilerin hangi hallerde yıllık gelir vergisi beyanname verecekleri ve beyanname verilmesi durumunda beyan edilecek gelirin tespiti ve vergisine ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
2-ÜCRET NEDİR
Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık ilişkisi niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması ücretin niteliğini değiştirmez.
Aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılmaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bendine göre istisna dışında kalan emeklilik, malüliyet, dul ve yetim aylıkları.
Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler.
TBMM, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.
Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar.
3-VERGİDEN İSTİSNA ÜCRETLER
Bazı ücretler, Gelir Vergisi Kanununun 23 ila 29 ncu maddesi arasındaki maddelerle kısmen veya tamamen istisna edilmiştir.
4-ÜCRETİN SAFİ TUTARI
Vergi, gelirin gerçek ve safi tutarı üzerinden alınmaktadır.
Ücretin safi tutarı, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından Gelir Vergisi Kanununun 63 ncü maddesinde yer alan aşağıda yer alan indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktardır.
-Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri,
-Sosyal güvenlik destekleme primi,
-İşsizlik sigortası primi,
-Hayat/Şahıs sigorta primleri,
-OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler,
-Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları),
-Engellilik indirim
Gayrisafi ücret tutarından Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinde hüküm altına alınan indirimler yapıldıktan sonra bulunan gerçek safi tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan indirimin yapılmasından sonra bulunan vergi matrahının, Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
5-ÜCRETİN TEVKİFATA TABİ OLMASI
Ücretler genel olarak tevkifata tabidir. İşveren ücreti öderken vergi tarifesi üzerinden vergiyi tevkif eder. Tevkif edilen vergi muhtasar beyanname ile vergi dairesine beyan edilir ve ödenir.
Bazı (diğer ücretler)ücretler tevkifata tabi değildir.
6-İŞVERENLERDEN ALINAN ÜCRETLERİN BEYANI
Gelir Vergisi Kanunu’nun toplama yapılmayan haller ile ilgili 86. maddesinin ücretlere ilişkin hükmü aşağıdaki gibidir. Bu maddede vergi tevkif edilmiş ücretlerin hangi hallerde beyan edilmeyeceği belirtilmiştir.
“Toplama yapılmayan haller
Madde 86
Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
Tam mükellefiyette;
a) ………………
b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı ve birinci işverenden alınan dâhil ücret gelirleri toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dâhil),
…………………”
Bu hükme göre;
– Tam mükellef gerçek kişiler tevkif yoluyla vergilendirilmiş, tek işverenden alınan ücretleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyeceklerdir. Diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.
– Tek işverenden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret tutarının vergi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aşması durumunda yıllık beyanname verilmesi gerekecektir.
– Birden fazla işverenden tevkifata tabi ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden alınan ücretlerinin toplamı, vergi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 49.000 TL) aşması halinde yıllık beyanname verilecektir. İkinci işverenden alınan ücret geliri ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 49.000 TL) aşmamakla birlikte birinci işverenden elde edilen dâhil ücret gelirleri toplamı vergi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aşan mükelleflerin de yıllık beyanname vermesi gerekecektir.
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı serbestçe belirlenebilecektir.
Birden Fazla İşveren Konusunda Özellikli Durumlar:
Yıl içerisinde ücret alınan işveren sayısı beyan edilecek ücret gelirinde önemlidir. Birden fazla işverenden ücret almış olmak ibaresi, aynı zaman sürecinde birden fazla işverenden ücret almayı kapsadığı gibi, yıl içerisinde iş değişikliği dolayısıyla birden fazla işverenden ücret almayı da kapsamaktadır. Örneğin nisan sonunda bir işyerinden ayrılan, temmuzda yeni iş bularak orada işe başlayan bir ücretli de yıl içerisinde birden fazla işverenden ücret aldığından, yukarıdaki kurallara tabi olacaktır.
Birden fazla işverenden ücret geliri elde etme durumuna, özellikle grup şirketlerde veya holding yapılanmalarında rastlanır. Bir şirkette görev yapan bir kişinin, iştirak konumundaki şirketlerde de asıl şirketi temsilen yönetim kurulu üyeliklerini üstlenmesi ve bu ek görevleri karşılığında ücret veya huzur hakkı gibi gelir elde etmesi buna örnektir.
Bir şirketin bir başka şirketle birleşmesi veya bir başka şirket tarafından devralındığı hallerde ise ücretlilere vergi oranı birleşme veya devir öncesi ödenen ücretler de nazara alınarak uygulanacağından ve ayrıca tüzelkişi işverenin tüzelkişiliği birleşilen veya devralan şirketin tüzelkişiliği içerisinde varlığını sürdüreceğinden, birden fazla işveren olgusu oluşmayacaktır.
İki ayrı kurumda bilirkişilik yapan iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş sayılır.
Adliye Bakanlığına bağlı mahkemelerde bilirkişilik yapanların elde etiği bilirkişilik ücreti tek vezneden tahakkuk ettirilip ödenmesi halinde tek işverenden elde edilen ücret olarak değerlendirilmesi, ayrı veznelerce tahakkuk ettirilip ödenmesi durumunda ise ayrı tahakkuk yapan her bir veznenin ayrı bir işveren olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, bilirkişi ücretlerinin doğrudan davacılardan tahsil edilmesi durumunda ise her bir ödeme, ödemeyi yapan birimler itibariyle ayrı işverenlerden yapılan ücret ödemesi olarak değerlendirilecektir.
Birden fazla işverenden ücret alanların beyan durumuna örnek.
(A), 2020 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.
| Birinci işverenden alınan ücret | 50.000 TL |
| İkinci işverenden alınan ücret | 22.000 TL |
| Üçüncü işverenden alınan ücret | 14.000 TL |
| Beyan edilecek gelir tutarı | Yok |
Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret toplama dâhil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan (22.000 TL + 14.000 TL=) 36.000 TL ücretler toplamı 49.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde yukarıda yer alan safi kazanç hesaplaması dikkate alınması gerekmektedir.
7-BEYAN EDİLECEK GELİRDEN İNDİRİMLER
Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilmiştir. Gelir vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.
Buna göre yıllık beyanname ile beyan edilecek ücretten koşulları varsa yapılabilecek indirimlerden bazıları şunlardır:
-Şahıs sigorta primleri (Bu primlerin ücretin safi tutarının tespitinde ayrıca indirilmemiş olması gerekmektedir.)
-Eğitim ve sağlık harcamaları,
-Bağış ve yardımlar,
-Sponsorluk harcamaları,
-Yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlar,
8-ÜCRET VERGİ TARİFESİ VE VERGİ
Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesi uyarınca 2020 takvim yılı ücret gelirlerine uygulanacak vergi tarifesi şöyledir;
| 22.000 TL’ye kadar | % 15 |
| 49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, fazlası | % 20 |
| 180.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL, fazlası | % 27 |
| 600.000 TL’nın 180.000 TL’sı için 44.070 TL, fazlası | % 35 |
| 600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 191.070 TL fazlası | % 40 |
Beyannamede brüt ücretlerin toplamı üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde işverenlerce kesilen vergiler mahsup edilecek ve çıkan fark vergi olarak ödenecektir.
9-ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ
Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilen ücret geliri elde edilmesi dolayısıyla ücret gelirinin yıllık beyanname ile beyan edilmesi halinde, yıl içinde işveren aracılığıyla asgari geçim indiriminden yararlanılması nedeniyle, yıllık beyannamede asgari geçim indiriminden yararlanılması mümkün değildir.
Ücretlerinden vergi kesintisi yapılan ve işverenler aracılığıyla yıl içinde asgari geçim indiriminden yararlanan mükelleflerin, kesintiye tabi ücret gelirlerini yıllık beyannameye dahil etmeleri halinde, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde kendisine ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinin asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki tutarı mahsup edilecektir.
10-BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI, YERİ VE ÖDENMESİ
1 Ocak- 31 Aralık 2020 döneminde elde edilen beyana tabi ücret gelirlerinin 2021 yılının Mart ayının başından otuzbirinci günü akşamına kadar (1 Mart – 31 Mart) verilecek gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.
Beyannameler;
– Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamında,
– Bağlı bulunulan (ikametgahın bulunduğu yer vergi dairesi) vergi dairesine kağıt ortamında,
– 3568 sayılı Kanun gereği elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları ile sözleşme imzalanarak e-Beyanname sisteminden,
verilebilir.
Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, 2021 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir.
Hesaplanan vergi;
-Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine,
-Bağlı olunan vergi dairesindeki hesabın bildirilmesi şartıyla diğer vergi dairelerine,
-Tahsile yetkili banka şubelerine ödenebilir.
Erdoğdu ÖZ
Yeminli Mali Müşavir
26.02.2021