Bülten 2015-42 2014 Yılında Birden Fazla İşverenden Ücret Alanların 2015 Yılında Ücret Nedeniyle Gelir Vergisi Beyanı
Erdoğdu ÖZ
Yeminli Mali Müşavir
İstanbul, 08.03.2015
BÜLTEN ( E.Ö. 2015/42 )
2014 YILINDA BİRDEN FAZLA İŞVERENDEN ÜCRET ALANLARIN 2015 YILINDA ÜCRET NEDENİYLE GELİR VERGİSİ BEYANI
Birden fazla işverenden ücret alan kişilerin hangi hallerde beyanname verecekleri ve beyanname verilmesi durumunda beyan edilecek gelirin tespiti ve vergisine ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
Ücret Nedir
Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık ilişkisi niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması ücretin niteliğini değiştirmez.
Aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılmaktadır.
Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafındanödenen ve en yüksek Devlet memuruna yapılan en yüksek ödeme tutarını aşan emekli, malûliyet, dul ve yetim aylıkları.
Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler.
TBMM, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.
Vergiden İstisna Ücretler
Bazı ücretler, Gelir Vergisi Kanununun 23 ila 29 ncu maddesi arasındaki maddelerle kısmen veya tamamen istisna edilmiştir.
Ücretin Safi Tutarı
Vergi, gelirin gerçek ve safi tutarı üzerinden alınmaktadır.
Ücretin safi tutarı, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından Gelir Vergisi Kanununun 63 ncü maddesinde yer alan aşağıda yer alan indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktardır.
-Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri,
-Sosyal güvenlik destekleme primi,
-İşsizlik sigortası primi,
-Hayat/Şahıs sigorta primleri,
-OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler,
-Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları),
Yukarda yapılan indirimlerden sonra oluşan safi ücretten varsa aynı kanunun 31 nci maddesinde yer alan sakatlık indirimi de indirilir.
Gayrisafi ücret tutarından Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinde hüküm altına alınan indirimler yapıldıktan sonra bulunan gerçek safi tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan indirimin yapılmasından sonra bulunan vergi matrahının, Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
Ücretin Tevkifata Tabi Olması
Ücretler genel olarak tevkifata tabidir. İşveren ücreti öderken vergi tarifesi üzerinden vergiyi tevkif eder. Tevkif edilen vergi muhtasar beyanname ile vergi dairesine beyan edilir ve ödenir.
Bazı (diğer ücretler)ücretler tevkifata tabi değildir.
Birden Fazla İşverenlerden Alınan Ücretlerin Beyanı
Gelir Vergisi Kanunu’nun toplama yapılmayan haller ile ilgili 86. maddesinin ücretlere ilişkin hükmü aşağıdaki gibidir. Bu maddede vergi tevkif edilmiş ücretlerin hangi hallerde beyan edilmeyeceği belirtilmiştir.
“Toplama yapılmayan haller:
Madde 86- Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
1. Tam mükellefiyette;
a) …..
b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber ücret dışındaki gelirleri için beyanname vermek zorunda olmayan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103. Maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil),
c) Vergiye tâbi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103. Maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tâbi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları, “
Bu hükme göre, tam mükellef gerçek kişiler tevkif yoluyla vergilendirilmiş, tek işverenden alınan ücretleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyeceklerdir.
Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2014 yılı gelirleri için 27.000 TL) aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı serbestçe belirlenebilecektir.
Birden Fazla İşveren Konusunda Özellikli Durumlar:
Burada dikkat edilmesi gereken husus, yıl içerisinde ücret alınan işveren sayısıdır. Birden fazla işverenden ücret almış olmak ibaresi, aynı zaman sürecinde birden fazla işverenden ücret almayı kapsadığı gibi, yıl içerisinde iş değişikliği dolayısıyla birden fazla işverenden ücret almayı da kapsamaktadır. Örneğin nisan sonunda bir işyerinden ayrılan, temmuzda yeni iş bularak orada işe başlayan bir ücretli de yıl içerisinde birden fazla işverenden ücret aldığından, yukarıdaki kurallara tabi olacaktır.
Birden fazla işverenden ücret geliri elde etme durumuna, özellikle grup şirketlerde veya holding yapılanmalarında rastlanır. Bir şirkette görev yapan bir kişinin, iştirak konumundaki şirketlerde de asıl şirketi temsilen yönetim kurulu üyeliklerini üstlenmesi ve bu ek görevleri karşılığında ücret veya huzur hakkı gibi gelir elde etmesi buna örnektir.
Bir şirketin bir başka şirketle birleşmesi veya bir başka şirket tarafından devralındığı hallerde ise ücretlilere vergi oranı birleşme veya devir öncesi ödenen ücretler de nazara alınarak uygulanacağından ve ayrıca tüzelkişi işverenin tüzelkişiliği birleşilen veya devralan şirketin tüzelkişiliği içerisinde varlığını sürdüreceğinden, birden fazla işveren olgusu oluşmayacaktır.
İki ayrı kurumda bilirkişilik yapan iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş sayılır.
Adliye Bakanlığına bağlı mahkemelerde bilirkişilik yapanların elde etiği bilirkişilik ücreti tek vezneden tahakkuk ettirilip ödenmesi halinde tek işverenden elde edilen ücret olarak değerlendirilmesi, ayrı veznelerce tahakkuk ettirilip ödenmesi durumunda ise ayrı tahakkuk yapan her bir veznenin ayrı bir işveren olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, bilirkişi ücretlerinin doğrudan davacılardan tahsil edilmesi durumunda ise her bir ödeme, ödemeyi yapan birimler itibariyle ayrı işverenlerden yapılan ücret ödemesi olarak değerlendirilecektir.
Birden fazla işverenden ücret alanların beyan durumuna örnek.
(A), 2014 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.
| Birinci işverenden alınan ücret | 50.000 TL |
| İkinci işverenden alınan ücret | 12.000 TL |
| Üçüncü işverenden alınan ücret | 14.000 TL |
| Beyan edilecek gelir tutarı | Yok |
Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret toplama dâhil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan (12.000 TL + 14.000 TL=) 26.000 TL ücretler toplamı 27.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde yukarıda yer alan safi kazanç hesaplaması dikkate alınması gerekmektedir.
Beyan Edilecek Gelirden İndirimler
Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilmiştir. Gelir vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.
Buna göre yıllık beyanname ile beyan edilecek ücretten koşulları varsa yapılabilecek indirimlerden bazıları şunlardır:
-Şahıs sigorta primleri (Bu primlerin ücretin safi tutarının tespitinde ayrıca indirilmemiş olması gerekmektedir.)
-Eğitim ve sağlık harcamaları,
-Bağış ve yardımlar,
-Sponsorluk harcamaları,
-Yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlar,
Ücret Vergi Tarifesi ve Vergi
Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesi uyarınca 2014 takvim yılı ücret gelirlerine uygulanacak vergi tarifesi şöyledir;
| 11.000 TL’ye kadar | % 15 |
| 27.000 TL’nin 11.000 TL’si için 1.650 TL, fazlası | % 20 |
| 97.000 TL’nin 27.000 TL’si için 4.850 TL), fazlası | % 27 |
| 97.000 TL’den fazlasının 97.000 TL’si için 23.750 TL), fazlası | % 35 |
Beyannamede brüt ücretlerin toplamı üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde işverenlerce kesilen vergiler mahsup edilecek ve çıkan fark vergi olarak ödenecektir.
Asgari geçim indirimi uygulaması
Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilen ücret geliri elde edilmesi dolayısıyla ücret gelirinin yıllık beyanname ile beyan edilmesi halinde, yıl içinde işveren aracılığıyla asgari geçim indiriminden yararlanılması nedeniyle, yıllık beyannamede asgari geçim indiriminden yararlanılması mümkün değildir.
Ücretlerinden vergi kesintisi yapılan ve işverenler aracılığıyla yıl içinde asgari geçim indiriminden yararlanan mükelleflerin, kesintiye tabi ücret gelirlerini yıllık beyannameye dahil etmeleri halinde, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde kendisine ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinin asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki tutarı mahsup edilecektir.
Beyannamenin Verilme Zamanı, Yeri ve Ödenmesi
1 Ocak- 31 Aralık 2014 döneminde elde edilen beyana tabi ücret gelirlerinin 2015 yılının Mart ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar (1 Mart – 25 Mart) verilecek gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Beyanname mükellefin ikametgâhının bulunduğu yer vergi dairesine verilecektir.
Ücret kazançları nedeniyle verilecek beyannameler ihtiyari olarak elektronik ortamda gönderilmek istenilmesi halinde, elektronik ortamda beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları vasıtasıyla gönderilebilecektir.
Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, 2015 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir.
Hesaplanan vergi;
-Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine,
-Bağlı olunan vergi dairesindeki hesabın bildirilmesi şartıyla diğer vergi dairelerine,
-Tahsile yetkili banka şubelerine ödenebilir.