2020 Mesken ve İş Yeri Kira Gelir Vergisi Beyannamesi
BÜLTEN 2021-57
2020 YILI GELİRİ SADECE MESKEN VE İŞ YERİ KİRA GELİRİ OLAN GERÇEK KİŞİ MÜKELLEFLERİN GELİR VERGİSİ BEYANI
1-Beyanname Verme Sınırı
Beyana tabi geliri sadece mesken ve iş yeri kira geliri nedeniyle gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden;
a- 2020 yılı içinde elde ettiği konut kira geliri, istisna tutarı 6.600 TL yi aşanlar.
(İstisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı (180.000 TL) aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar.
b- İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını (2020 yılı için 49.000 TL) aşanlar,
(Beyanname verme sınırı olan 49.000 TL’nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır.)
yıllık gelir vergisi beyannamesi vereceklerdir.
2-Beyana Tabi Kira Geliri
a- 2020 yılında nakit, banka ve çek olarak 2020 ve önceki yıllar için tahsil edilen kira gelirleri beyan edilecektir.2020 sonrası tahsil edilen kira gelirleri ilgili yıllarda beyan edilir. Döviz olarak tahsil edilen kira bedeli, tahsil tarihindeki TC Merkez Bankası efektif alış kuru dikkate alınır.
(Konutlarda aylık 500 TL ve üzeri, iş yerlerinde her hangi bir sınıra bağlı olmadan kira ödemeleri banka ve benzeri finans kuruluşu veya posta idaresi aracılığı ile gerçekleştirilmesi gerekir. Buna uymayanlar, her bir ödeme için %5’i tutarında özel usulsüzlük cezasına tabi olur. Özel usulsüzlük cezası 2020 yılı için; 1.sınıf tüccarlarda (serbest meslek erbabı dahil) 2300 TL, 2.Sınıf tüccarlarda (basit usulde vergilenenler dahil) 1.200 TL ve bunlar dışında olanlar için en az 600 TL’dir.)
b- İş yeri kirası net olarak belirlendiği durumlarda, netten brüte gidilerek, brüt tutar hesaplanır.
Brüt tutar formülü aşağıdaki gibidir.
Brüt Tutar=Net Tutar/(1-GelirVergisi Tevkifat Oranı)
Örnek:
Net kira 1.000 TL ise, %20 tevkifat oranına göre brüt kira:
1.000/(1-0,20)=1.250 TL
Kısaca: 1.000/0,80=1.250 TL
Not:31 Temmuz 2020 gün ve 31202 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 30 Temmuz 2020 gün ve 2813 Karar Sayılı Cumhurbaşkanı Kararın eki kararda; kira tevkifatı 31 Temmuz 2020-31.12.2020 tarihleri arasında %10 olarak uygulanmıştır.
Bu dönem için: 1.000 TL net kiranın brüt kirası,
1.000/(1-0,10)=1.111,11 TL’dir.
e-Beyan edilecek yıllık kira geliri, binanın emlak vergisi değerinin %5’inden(emsal kira bedeli) düşük olamaz. Ancak, kiralanan binanın özel yetkili mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası varsa emsal kira bedeli uygulanmaz.
Binaların, mal sahiplerinin çocuklarının, ana-babalarının veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (her biri için ancak bir konut tahsisi için uygulanmaktadır).
3-Vergi Matrahının Belirlenmesinde İndirilecek Giderler
Kira gelirlerinin vergilendirilmesinde gayrisafi kira gelirlerinden Gelir Vergisi Kanunu’nda indirimi kabul edilen giderlerin indirilmesinden sonra kalan tutar safi tutardır. Bu tutar vergi matrahını oluşturur.
Safi iradın belirlenmesinde, iki değişik gider yöntemini kullanabilirler.
a- Götürü gider yöntemi,
b- Gerçek gider yöntemi.
a- Götürü gider yönteminde, mükelleflerin beyan ettikleri kira gelirinden, varsa istisna tutarı düşüldükten sonra kalan kısmın % 15′i gider olarak indirilmektedir.
Gayrimenkullerin mesken olarak (iş yerleri hariç) kiraya verilmesinden 2020 yılında elde edilen hasılatın 6.600 TL’si yukarıda 1/a kısmındaki hususlar hariç gelir vergisinden istisnadır.
Bu yöntemi seçenler, giderlerini belgelendirmez ve herhangi bir gideri hasılattan indiremezler.
Bu yöntemi seçenler, iki yıl geçmedikçe bu yöntemden dönemezler.
b- Gerçek gider yönteminde, gayrisafi hasılattan aşağıdaki giderler belgelendirilmek koşuluyla indirilebilir.
b1- Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
b2- Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri,
b3- Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta giderleri,
b4- Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i (İktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır. Ancak, indirilmeyen kısım 88′ inci maddenin 3′ üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz),
b5- Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları,
b6- Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar (Amortismana tabi değer, malum ise maliyet bedeli, malum değilse, bina ve arazi için vergi değeri, diğer mallar için Vergi Usul Kanununun 267’nci maddesinin 3’üncü sırasına göre tespit edilen emsal değeridir) ile kiraya veren tarafından yapılan ve gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar (Bu harcamalar bir takvim yılı içinde Vergi Usul Kanununun 313 üncü maddesinde belirlenen tutarı aşıyor ise maliyet olarak dikkate alınabilir.),
b7- Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Emlakın iktisadi değerini artıracak surette tevsii, tadili veya bunlara ilaveler yapılması için ihtiyar olunan giderler onarım gideri sayılmaz),
b8- Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri,
b9- Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,
b10- Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli (kira indirimi gayri safi hasılattan bu maddenin 1 ila 9 ve 11 numaralı bentlerinden yazılı giderler düşüldükten sonra, kalan miktar üzerinden yapılır; kiranın indirilemeyen kısmı 88’inci maddenin 3’üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz),
b11- Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
Gayrimenkul sermaye mahiyetindeki mal ve hakların kısmen kiraya verilmesi halinde, yukarıda yazılı giderlerden yalnız bu kısma isabet edenler hasılattan indirilebilir.
Para cezaları ve vergi cezaları hasılattan gider olarak indirilemez,
Bu yöntemi seçenler, yukarıda sayılan giderlerle ilgili belgelerini zamanaşımı süresince (5 yıl) saklamaları gerekir.
Gerçek gider yönteminin seçilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan 6.600 TL’lik istisnadan yararlanılabilmesi için, gerçek gider tutarının istisnaya isabet eden kısmı, gayrisafi hasılattan indirilemez.
Vergiye tabi hasılata isabet eden indirilebilecek gider kısmı aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanabilir.
İndirilebilecek gider=(Toplam Gider*(Toplam Hasılat-İstisna 6.600 TL))/Toplam Hasılat
Örnek:30.000 TL mesken kira geliri elde edilmiştir. İstisna 6.600 TL. Bu gayrimenkulle ilgili olarak 16.000 TL gerçek gider yapılmıştır. Gerçek gider yöntemine göre indirilebilecek gider;
(16.000*(30.000-6.600))/30.000
=16.000*23.400/30.000=12.480 TL
Beyan edilecek gelir
| Kira Geliri | 30.000 TL |
| İstisna | 6.600 TL |
| Kalan (30.000-6.600) | 23.400 TL |
| İndirilebilecek gerçek gider | 12.480 TL |
| Vergiye Tabi Gelir | 10.920 TL |
4-Kira ödemelerinde vergi kesintisi ve iade
Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler kira ödemeleri sırasında, brüt tutarı üzerinden %20 oranında tevkifat yapmaya mecburdurlar.
(31.07.2020-31.12.2020 tarihleri arasında bu oran %10 olarak uygulanmıştır.)
Yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazançtan tevkif edilmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi’nden mahsup edilir.
Beyanname dönemine ait olmayan peşin kiralar beyannamede yer almayacağından bunlar üzerinden kesilen tevkifatlar da beyannamede gösterilmez ve mahsup edilmez.
Yapılmış olan tevkifatlar, beyan edilen gelirden fazla olması halinde iade edilecek gelir vergisi doğar. İade edilecek vergi 429 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan standart iade talep dilekçeleri ile ilgili vergi dairesinden istenir.
5-Beyanname üzerinde yapılabilecek indirimler
Matrahın tespitinde yapılabilecek indirimlerden bazıları (GVK.Md.89).
5.1-Hayat/Şahıs Sigorta Primleri
Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin beyan edilen gelirin %15’ine kadar olan kısmı matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır.
Yıllık beyannamede matrahın tespitinde dikkate alınacak sigorta primleri;
Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile,
Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin %100’ünden oluşmaktadır.
İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır (2020 yılı için (2.943*12=) 35.316 TL.
5.2-Eğitim ve Sağlık Harcamaları
Beyan edilen gelirin % 10′unu aşmaması,
Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları,
5.3-Bağış ve Yardımlar
5.3.1- Beyan Edilecek Gelirin %5’i ile Sınırlı Olarak İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
Gelir vergisi mükellefleri; genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler kapsamındaki illerde zikredilen kurum/kuruluş, dernek veya vakıflara yapılan bağış ve yardımların yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yaptıkları bağış ve yardımları yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler.
5.3.2- Tamamı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
5.3.2.1- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirilebilecektir.
Okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu ve diğer tesisler ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılan ibadethane ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin yapımı veya bu tesislerin faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların (harcamaların) herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının tespitinde dikkate alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye dahil daireler, özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köylere yapılması gerekmektedir.
Ayrıca, mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılan ibadethaneler ve/veya Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası veya faaliyetine devam etmesine yönelik yapılan bağış ve yardımların; anılan amaçlarla kurulmuş bulunan vakıf veya derneklere de yapılması mümkündür.
5.3.2.2- Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden indirilebilecektir.
5.3.2.3- Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen çalışmalara ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilecektir.
5.3.2.4- Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
5.3.2.5- İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
5.3.2.6- 7174 sayılı Kapadokya Alanı Hakkında Kanun kapsamında kurulan idareye yapılan her türlü nakdî ve ayni bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamalarının tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
5.4- Sponsorluk Harcamaları
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesinin sekizinci bendine göre yapılan sponsorluk harcamalarının;
5.4.1- Amatör spor dalları için %100’ü,
5.4.2- Profesyonel spor dalları için %50’si, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılabilecektir.
5.5- Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bazı bağış ve yardımlar şöyledir;
5.5.1- Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılan bağışlar,
5.5.2- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumuna yapılan bağışlar ve yardımlar,
5.5.3- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna yapılan bağışlar,
5.5.4- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna yapılan bağışlar,
5.5.5- Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfına yapılan bağışlar,
5.5.6- Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu kapsamında kurulan ormanlarda ağaçlandırma, bakım ve koruma masraflarının tamamı,
5.5.7- İlköğretim ve Eğitim Kanunu uyarınca yapılan bağışlar,
5.5.8- Üniversitelere, yüksek teknoloji enstitüleri ile gelirlerinin en az dörtte üçünü münhasıran devlet üniversitelerinin faaliyetlerinin devam ettirilmesi ve desteklenmesini amaç edinmek üzere kurulan ve fiilen bu çerçevede faaliyette bulunan vakıflardan Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınanlara makbuz karşılığında yapılan bağışlar.
6- Kira gelirlerinin beyanı ve ödemesi
Gerçek kişiler 2020 yılında elde ettikleri gayrimenkul sermaye iradını, 2021 Mart ayının 1-31 tarihleri arasında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorundadırlar.
Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler,
– Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamında,
– Bağlı bulunulan (ikametgahın bulunduğu yer) vergi dairesine kağıt ortamında,
– 3568 sayılı Kanun gereği elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları ile sözleşme imzalanarak e-Beyanname sisteminden,
verilebilir.
Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi 2021 Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
Erdoğdu ÖZ
Yeminli Mali Müşavir
24.02.2021