KOBİ Yönetmeliğine Göre Kobilerin Sınıflandırılması

Erdoğdu ÖZ

Yeminli Mali Müşavir

İstanbul,04.11.2012

 

2012/ 3834 NOLU BAKANLAR KURULU KARARI İLE DEĞİŞİKLİĞE UĞRAYAN KOBİ YÖNETMELİĞİNE  GÖRE KOBİLERİN SINIFLANDIRILMASI

 

I-GİRİŞ

04.12.2012 gün ve  28457 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/3834 Karar Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 19.10.2005 günlü Resmi Gazete’de yayınlanan 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına bağlı “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik” de değişiklikler yapılmıştır.

Bu değişikliklerden en önemlisi kobilerin sınıflandırılması olduğundan, bu konudaki açıklamalarımıza  aşağıda yer verilecektir.

II-KOBİLERİN SINIFLANDIRILMASI

Bakanlar Kuruluna bağlı yönetmelikte KOBİ’ler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır(Yönetmelik Md.5).

a)Mikro İşletme: On kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri bir milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler.

b) Küçük İşletme: Elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri sekiz milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler.

c) Orta Büyüklükteki İşletme: İkiyüzelli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri  kırk milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler (Yönetmelik Md.5).

Bu sınıflandırma  04.11.2012 tarihinden sonraki uygulamalar için yapılacaktır. Daha önceki tarihlerdeki sınıflandırma 2005/9617 sayılı BKK ile tsspit edilmiş sınıflandırmadır.

Bu  sınıflandırmaları aşağıda yer alan tabloda görmek mümkündür.

                                                                                                                            

2012/383 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI ÖNCESİ VE SONRASINDAKİ  KOBİ SINIFLANDIRILMASI

TABLOSU

Kriter	Mikro Ölçekli KOBİ		Küçük Ölçekli KOBİ		Orta Ölçekli KOBİ
UygulamaTarihleri	04.11.2012Öncesi	04.11.2012 Sonrası	04.11.2012Öncesi	04.11.2012 Sonrası	04.11.2012Öncesi	04.11.2012 Sonrası
Çalışan Personel Sayısı	10 Kişiden Az	10 Kişiden Az	50 Kişiden Az	50 Kişiden Az	250 Kişiden Az	250 Kişiden Az
Yıllık Net Satış Hasılatı	En çok 1 Milyon TL	En çok 1 Milyon TL	En çok 5 Milyon TL	En çok 8 Milyon TL	En çok 25 Milyon TL	En çok 40 Milyon TL
Yıllık Mali Bilanço Toplamı	En çok 1 Milyon TL	En çok 1 Milyon TL	En çok 5 Milyon TL	En çok 8 Milyon TL	En çok 25 Milyon TL	En çok 40 Milyon TL

 

Bu tablodaki Verilerin Açıklaması:

1-Çalışan Personel Sayısı (Yönetmelik Md.14)

Bir işletmede çalışanların toplam sayısı, o işletmedeki yıllık iş birimlerinin (Yıllık iş birimi (YİB): Bir yıl boyunca tam zamanlı olarak işletmede veya işletme adına çalışan bir kişiyi, ifade eder.) toplam sayısına göre belirlenir. Hangi süre ile olursa olsun, yılın veya günün belirli bölümlerinde veya mevsimlik işlerde çalışan kişiler yıllık iş biriminin kesirlerini oluştururlar. Doğum izni ve birinci dereceden yakınların ölümü veya hastalık sebebiyle kullanılan izinler hesaba katılmaz.

 Çalışan Pesonel Sayısının Hesabında;

-İlgili işletmede çalışan işçi, işveren vekilleri ve işverenler ile işletme sahipleri,

-İşletmede düzenli olarak bir iş gören ve bunun karşılığında bir ücret alan ortaklar, çalışan olarak dikate alınırlar.

-Çıraklık ve mesleki eğitim sözleşmesi kapsamında işletmede mesleki eğitim gören çıraklar ve staj yapan öğrenciler çalışan sayısına dahil edilmez.

2-Yıllık Net Satış Hasılatı ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı Karşılaştırılması (Yönetmelik Md.4,5).

04.11.2012 tarihinden sonra, yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri belirtilen miktarı aşmayan işletmeler bu grupta değerlendirilir.

-Net satış hasılatı: Bir işletmenin brüt satışlarından satış iskontoları ve iadeleri ile diğer indirimlerin düşülmesi sonucu bulunan tutarı,

-Mali bilanço: Bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren mali tabloyu,

ifade eder.

3-Sınıf Değiştirme (Yönetmelik Md. 6).

Hesaplarının kapanış tarihinde, işletme sınıfları ve KOBİ vasfı belirlenirken dikkate alınan kriterlerden herhangi birini, birbirini takip eden iki hesap döneminde de kaybeden veya aşan işletmeler sınıf değiştirir veya KOBİ vasfını kaybeder.

Hesapların kapanış tarihindeki veriler esas alınarak sınıf değiştirme veya KOBİ vasfını kaybetme tarihleri, verilerin temini süresine bağlı olarak destek sağlayan kuruluşlar tarafından farklı belirlenebilir.

4-Verilerin Kullanılma Tarihi (Yönetmelik Md.13).

İşletmelerin mali durumları ve çalışan sayılarının belirlenmesinde yıllık olarak hesaplanan en son veriler esas alınır.

Yeni kurulan ve ilk yıl hesapları henüz onaylanmamış işletmelerde sadece çalışan sayısı dikkate alınır.

5-İşletme Türleri İtibariyle Veriler(Yönetmelik Md.7).

KOBİ’ler, çalışan sayıları veya mali bilgilerinin tespitine yönelik olarak; diğer işletmeler ile olan sermaye veya oy hakkı ilişkilerine göre bağımsız işletmeler, ortak işletmeler ve bağlı işletmeler olmak üzere üçe ayrılır.

a-Bağımsız İşletme(Yönetmelik Md.8).

Gerçek veya tüzel kişilerin sahip olduğu ve bu Yönetmeliğe göre ortak veya bağlı işletme sayılmayan bir işletme; 

-Başka bir işletmenin % 25 veya daha fazlasına sahip değilse,

-Herhangi bir tüzel kişi veya kamu kurum ve kuruluşu veya birkaç bağlı işletme tek başına veya müştereken bu işletmenin % 25 veya daha fazla hissesine sahip değilse,

-Konsolide edilmiş hesaplar düzenlemiyorsa ve konsolide hesaplar düzenleyen başka bir işletmenin hesaplarında yer almıyorsa ve bu nedenle bağlı bir işletme değilse,

bağımsız işletme kabul edilir.

b-Ortak İşletme(Yönetmelik Md.9).

Bir işletmenin tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte hakim etki yaratmayacak şekilde, başka bir işletmenin oy hakları veya sermayesinin yüzde yirmibeş ve fazlasına ve yüzde ellisi ve daha azına sahip olması, yahut kendisinin oy hakları veya sermayesinin yüzde yirmibeş ve fazlasına ve yüzde ellisi ve daha azına başka bir işletmenin hakim etki yaratmayacak şekilde sahip olması durumunda bunlar ortak işletme sayılır. Sermaye ve oy hakları payından yüksek olan esas alınır.

 Yukarıda belirtilen yüzde yirmibeşoranı;

-Üniversiteler, üniversitelerin kurduğu vakıflar ve kâr amacı gütmeyen araştırma merkezleri,

-Bölgesel kalkınma fonları da dahil kurumsal yatırımcılar,

-Yıllık bütçesi yirmibeşmilyon Türk Lirasından az olan veya nüfusu beş binden az olan yerlerdeki belde belediyeleri dahil belediyeler ve köy tüzel kişilikleri,

tarafından aşılsa bile bu işletme bağlı işletme ilişkilerine sahip olmaması şartıyla bağımsız işletme sayılır.

Kamu yatırım şirketleri, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve bir işletmedeki toplam yatırımları, sekiz milyon Türk Lirasını aşmamak şartıyla kendi fonlarını borsaya kote edilmemiş işletmelere yatıran ve düzenli olarak risk sermayesi yatırımlarında bulunan gerçek kişiler veya kişi grupları, birinci fıkrada belirtilen yüzde yirmibeşoranını aşsa bile bağlı işletme ilişkisine bakılmaksızın bağımsız işletme sayılır.

c-Bağlı İşletme(Yönetmelik Md.10).

Bir işletme,

-Başka bir işletmenin sermaye veya oy haklarının çoğunluğuna sahip olma,

-Başka bir işletmenin yönetim, yürütme veya denetim kurulu üyelerinin çoğunluğunu atama veya azletme yetkisi  ne sahip olma,

-Başka bir işletmenin hissedarı veya ortağı olup, bu işletmenin diğer hissedarları veya ortaklarıyla yaptığı anlaşma ile bunların oy haklarının çoğunluğunu tek başına kontrol etme hakkına sahip olma,

şartlarından en az birini taşıması halinde bu işletmelerden birincisi hakim, diğeri ise bağlı işletmedir. Bu Yönetmelik kapsamında, hakim işletmeye bağlı işletmeye ilişkin hükümler uygulanır.

Ortak işletme bölümünde sayılan Bölgesel kalkınma fonları da dahil kurumsal yatırımcıların; hissedarlık hakları saklı kalmak kaydıyla, söz konusu şirketlerin yönetiminde doğrudan veya dolaylı olarak yer almaması halinde, hiçbir hakim etkinin olmadığı kabul edilir ve bu işletmeler bağımsız işletme sayılır. Ancak söz konusu yatırımcıların bir veya birden fazla işletme ile bağlı işletme ilişkilerinden herhangi birine sahip olması durumunda bunlar bağlı işletme sayılı

d-Kamu Kontrolündeki İşletmeler(Yönetmelik Md.11).

Bir işletmenin, sermayesinin veya oy haklarının yüzde yirmibeşveya fazlasına doğrudan veya dolaylı olarak müştereken veya tek başına, 9 uncu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında sayılan yatırımcılar dışında bir veya birden fazla kamu kurum veya kuruluşu ile bu niteliği haiz olan kurum ve kuruluşların kontrolünde olması halinde, bu işletme KOBİ sayılmaz.

e-İşletme Türünün Beyanı (Yönetmelik Md.12).

Herhangi bir destek programına başvuran işletmeler, bağımsız işletme, ortak işletme ve bağlı işletme olarak yukarıda yer alan tabloda belirtilen eşik değerlerle ilgili verileri içeren yönetmelik eki tablolarla statü beyanında bulunabilirler.

Sermayenin kime ait olduğunun tam olarak belirlenemeyecek şekilde dağılmış olduğu ve bu işletmede, bir işletme veya birbirine bağlı işletmeler tarafından müştereken % 25 veya daha fazla sermaye hissesine sahip olunmadığının beyan edilebildiği durumlarda, işletme statü beyanında bulunabilir.

Bu beyanlar, kanunların izin verdiği kontrol ve incelemeler saklı kalmak kaydıyla ilgili kuruma yapılır.

III-SONUÇ

Bir işletmenin KOBİ olup olmadığı ve sınıfı yukarıda yer alan açıklamalar göre bulunur. Bu belirlemeler, Türk Ticaret Kanunu ve Devlet Destekleri uygulamasında önemlidir.