YEVMİYE DEFTERİNİN TASTİKSİZ ARKA SAYFALARINA KAYDEDİLEN FATURALARIN YASAL DURUMU HAKKINDA GÖRÜŞLER VE KARARLAR

Erdoğdu ÖZ

Yeminli Mali Müşavir

.

İstanbul,10.06.2012 

 

I-GİRİŞ

Vergi Usul Kanunu’un 220 nci maddesinde, vergi kanunları açısından tasdik ettirilmesi zorunlu olan defterler sayılmış olup, bunlar arasında yevmiye defteri de bulunmaktadır. Aynı Kanun’un 225 nci maddesinin (b) bedinde, “mûteharrik yapraklı yevmiye defteri kullanan müesseselerin bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı tasdik ettirecekleri; tasdikli yapraklar bittiği takdirde yeni yaprakları kullanmadan evvel tasdike arz edecekleri, bunların sayfa numaralarının tasdikli yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirileceği” hükme bağlanmıştır.

VUK’un 30/3. maddesinde ise, bu Kanun’a göre tutulması zorunlu olan defterlerin hepsi veya bir kısmının tasdik ettirilmemiş olması re’sen takdir sebebi sayılmıştır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29/1-a maddesinde, mükelleflerin bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV’yi indirebilecekleri hükme bağlanmış, 34/1. maddesinde ise; KDVnin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Yevmiye defterinin yıl içerisinde dolması halinde, kullanmaya başlamadan önce yeni bir yevmiye defteri tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Tasdikli yevmiye defterinin sayfalarının arka yüzlerine yapılan kayıtlar, tastikli sayfaya yapılmış kayıt olup olmadığı ve bu sayfalara yapılmış olan kayıtlarda yer alan indirilecek KDV’nin indirilip indirilmeyeceği tartışma konusudur. Bu konuda yazılmış makalelerde, Maliye Bakanlığı’nın görüşleri ve yargı kararlarına yer verilmiştir.

Bu görüşler ve kararlar incelendiğinde görüleceği üzere birbiriyle  çelişmektedir. Bu incelememizde bu görüşlere yer verilecektir.

II-TASDİKLİ YEVMİYE DEFTERİNİN TASDİKSİZ ARKA SAYFALARINA KAYDEDİLEN FATURALARIN TASDİKLİ  SAYFAYA YAPILMIŞ SAYILMAYACAĞINA VE KDV’LERİN İNDİRİM KONUSU YAPILMAYACAĞINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER VE KARARLAR

A- VERGİ İDARESİNİN GÖRÜŞÜ

Konu ile ilgili Maliye Bakanlığınca verilen 02.11.2000 tarih ve 50774 sayılı Özelge:

“213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 225. maddesinin (b) bendinde müteharrik yapraklı yevmiye defteri kullanan müesseselerin bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı tasdik ettirecekleri; tasdikli yapraklar bittiği takdirde yeni yaprakları kullanmadan evvel tasdike arz edecekleri; bunların sayfa numaralarının tasdikli yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirileceği hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm uyarınca tasdiksiz defter kayıtlarının kanuni deftere yapılmış kayıt olarak kabulü mümkün bulunmadığından, aynı Kanun’un 30. maddesinin ikinci fıkrasının üç numaralı bendine göre işlem yapılması gerekmektedir.”

şeklindedir[1]

B- YARGI ORGANLARININ GÖRÜŞÜ

Yargı organlarının yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına kaydedilen faturalardaki KDV’nin indirilemeyeceğine ilişkin kararlarının bazılarının özetleri aşağıdadır:

Dn. 7. D.’nin, 15.04.2002 tarih ve E. 2000/6516, K. 2002/1534 sayılı Kararı;

“Tasdiksiz işletme defterine yapılan kayıtların, kanuni defterlere kayıt olarak kabulü mümkün olmadığından, bu defterlere, kaydedilen belgelerdeki KDV’nin indirimi mümkün değildir.” [2]

Dn. 7. D.’nin, 03.03.2004 tarih ve E. 2001/2331, K. 2004/576 sayılı Kararı:

“Yevmiye defterinin tasdiksiz kısımlarının yasal defter, bu kısma yapılan kayıtların da yasal deftere kayıt olarak kabulüne olanak bulunmadığından, bu kayıtlarda yer alan KDV’ler indirim konusu yapılamaz[3].

Dn. 7. D.’nin, 06.04.2004 tarih ve E. 2002/514, K. 2004/834 sayılı Kararı:

“Yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına yapılan kayıtların yasal defterlere yapılmış kayıt olarak kabulü mümkün olmadığından, mal alış ve gider faturalarında yer alan KDV’lerin KDV Kanununun 29 ve 34. maddelerine göre indirilmesi mümkün değildir.”[4] .

III-TASDİKLİ YEVMİYE DEFTERİNİN TASDİKSİZ ARKA SAYFALARINA KAYDEDİLEN FATURALARIN TASDİKLİ  SAYFAYA YAPILMIŞ SAYILACAĞINA VE KDV’LERİN İNDİRİM KONUSU YAPILACAĞINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER VE KARARLAR

A- VERGİ İDARESİNİN GÖRÜŞÜ

Vergi idaresi, KDV’nin gerçekte yüklenilmiş olması ve fatura veya benzeri belgelerde ayrıca gösterilmesi, kayıtların tasdikli defter-i kebire süresinde ve usulüne uygun kaydedilmesi koşuluyla, yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına kaydedilen fatura veya benzeri belgelerde gösterilen KDV’nin indirilebileceği görüşündedir.

Maliye Bakanlığı’nın. 20.01.1994 tarih ve 3998 sayılı Özelgesi.

“Tasdiksiz de olsa kanuni defterlere ilgili takvim yılı içinde kaydedilen alış belgelerinde gösterilen KDV’nin ödendiğinin ve bu verginin satıcı tarafından beyan edildiğinin yapılacak inceleme ile tespit edilmiş olması şartıyla bu belgelerde gösterilen KDV’nin indiriminin kabul edilmesi gerekir” şeklindedir[5].

Maliye Bakanlığı’nın, 02.11.2000 tarih ve 50774 sayılı Özelgede,

 “Yevmiye defterine yapılan kayıtların tasdikli defter-i kebire süresinde ve usulüne uygun kaydedilmesi şartıyla, yevmiye defterinin arka sayfalarında yer alan kayıtlara dayalı KDV indirimlerinin bu çerçevede kabulünün mümkün olduğu” şeklindedir [6].

Maliye Bakanlığı.’nın, 23.07.2001 tarih ve 40119 sayılı; 06.02.1995 tarih ve 6510 sayılı; 18.01.1995 tarih ve 53/5334-138 sayılı Özelgeleri.

“Süresinde tasdik ettirilmeyen defterlere kaydedilen alış belgelerinin gerçekliğine inceleme elemanınca kanaat getirilmiş olması halinde, bu belgelerde gösterilen KDV’nin indiriminin VUK’un 134. maddesine göre kabulü gerekir.” [7].

Maliye Bakanlığı.’nın, 21.05.2002 tarih ve 22906 sayılı Özelgesi.

“Usulüne göre tasdik ettirilmemiş defterlere kaydedilen belgelerin Katma Değer Vergisi Kanunu açısından yapılan incelemede veya dönem matrahının takdiri sırasında gerçek olduklarına kanaat getirilmesi ve bu verginin satıcı tarafından beyan edildiğinin tespit edilmiş olması kaydıyla bu belgelerdeki katma değer vergisinin indiriminin kabul edilmesi gerektiği.” [8]

B- YARGI ORGANLARININ GÖRÜŞÜ

Dn. 11.D.’nin, 14.02.1996 tarih ve E. 1996/77, K. 1996/686 sayılı Kararı:

“Defterlerde noter tasdikinin olmaması KDV indirim hakkını ortadan kaldırmayacağından, bu deftere kaydedilen belgelerde gösterilen KDV’nin indiriminin kabul edilmesi gerekir.” [9].

Dn. 7. D.’nin, 07.11.2001 tarih ve E. 2000/6138, K. 2001/3474 sayılı Kararı.

Yevmiye defterinin tasdik ettirilmeden kullanılması bu defterin yasal defter olma niteliğini ortadan kaldırmamakta olup, böyle durumlarda usulsüzlük cezası kesilmesi gerekir. Ayrıca, bu defterlere kaydedilen alış faturalarının gerçeğe aykırı veya niteliği itibarıyla yanıltıcı olup olmadığı yönünden bir araştırma yapılmadan sadece tasdiksiz yevmiye defterine kaydedilmesi gerekçe gösterilerek, alış faturalarındaki KDV’nin indiriminin reddedilmesi yerinde değildir.” [10].

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun, 17.06.2005 tarih ve E. 2005/110, K. 2005/177 sayılı Kararı:

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına yapılan kayıtlarla, defter-i kebir ve envanter defteri arasında karşılaştırmalı bir inceleme ve araştırma yapılması, bu suretle biten yevmiye defterinin arka sayfasına yapılan kayıtların doğruluğunun araştırılması gerektiği, bu yönde bir inceleme yapılmadan sadece, söz konusu kayıtların biten yevmiye defterinin arka sayfasına yapıldığından hareketle KDV indirimlerinin reddedilemeyeceği görüşündedir. Anılan Kurul’un söz konusu Kararı’nın geniş özeti aşağıdadır:

“1999 yılı yasal defter ve belgeleri incelenen davacı şirket hakkında; kullandığı tasdikli müteharrik yapraklı yevmiye defterinin en son 28.09.1999 tarihinde 719 no.lu kayıt ile dolduğu, 29.09.1999-31.12.1999 tarihleri arasındaki 720 no.lu kayıttan itibaren 1021 no.lu yevmiye maddesine kadar olan kayıtların sayfası biten yevmiye defterinin arka sayfasına kaydedildiği, inceleme elemanınca dönem kayıtlarının tasdiksiz yevmiye defterine yapılmış yasal olmayan kayıtlar olarak değerlendirilmesi suretiyle bu dönemlere ilişkin katma değer vergisi indirimlerinin kabul edilmemesi suretiyle tarhiyat yapılmış ise de, yükümlü tarafından sayfası biten yevmiye defteri yerine yeni yevmiye defteri tasdik ettirilmesi ve bu defterin kullanılması gerekmekte ise de diğer yasal defterler olan defteri-i kebir ve envanter defteri ile kasa defterinin tüm yıl boyunca tasdikli olduğu ve bu defterlere yapılan kayıtlar yönünden bir eleştiri getirilmediği de göz önünde bulundurularak biten yevmiye defterinin arka sayfasına yapılan kayıtlarla defter-i kebir, envanter defteri ve kasa defteri arasında karşılaştırmalı bir inceleme ve araştırma yapılması ve bu suretle biten yevmiye defterinin arka sayfasına yapılan kayıtların doğruluğunun araştırılması gerekirken bu yönde bir inceleme yapılmadan sadece, söz konusu kayıtların biten yevmiye defterinin arka sayfasına yapıldığından hareketle katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek yapılan tarhiyatta isabet görülmemiştir.[11]”

IV- SSK İDARİ PARA CEZALARI BAKIMINDAN, YEVMİYE DEFTERLERİNİN ARKA SAHİFESİ’NİN TASDİKSİZ OLMASI HALİ

Kayıtlarını eski defterlerinin dolan sayfalarının arka yüzlerine kaydeden mükelleflerin “tasdiksiz defter tutma” fiili kapsamında cezalandırılmaları gerektiği, 01.10.2008 tarihinden önceki tasdiksiz defter tutma fiilleri için kayıt yapılan her ay için yarım asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanması gerektiği, 01.10.2008 tarihinden sonraki benzer fiillerle ilgili olarak kayıt yapılan ay sayısına bakılmaksızın mükellefin tutmak zorunda olduğu defter çeşidi dikkate alınmak suretiyle asgari ücretin üç, altı veya oniki katı tutarında idari para cezası uygulanması gerektiği hakkında görüşler bulunmaktadır[12].

V- SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan, yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına yapılan kayıtlar yasal  defterlere yapılan kayıt olarak değerlendirilmesi konusu netleşmiş değildir. Son uygulamalarda tasdikli yevmiye defterinin arka sayfalarına yapılan kayıt geçerli olduğu ve bu sayfalarda yer alan KDV’nin indirilebileceği izlenimi var ise de tersi uygulamalar olabileceğini düşünmekteyiz.

Bu gibi durumlarla karşılaşmamak için mükelleflerin tastikli defterlerin dolmasını ve ilave defter tastik ettirmeleri gerekiyor ise bunu takip etmeleri gerekmektedir

Vergi idaresinin de bu konuyu netleştirmek açısından, genel tebliğler yoluyla açıklaması isabetli olacaktır.

---