İlan ve Reklam Vergisi Uygulamasında Yoklama Fişinin Önemi ve Bir Danıştay Kararı
Erdoğdu ÖZ
Yeminli Mali Müşavir
İstanbul,25.12.2016
İLAN VE REKLAM VERGİSİ UYGULAMASINDA YOKLAMA FİŞİNİN ÖNEMİ VE BİR DANIŞTAY KARARI
I-GİRİŞ
Belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu gereğince İlan ve Reklam Vergisine tabidir(Bel.Gel K.Md.12).
Büyükşehir belediyesine sınırları içinde bulunan meydan, bulvar, cadde ve anayollar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilan reklamların vergileri büyükşehir belediyeleri tarafından alınır(5216 sayılı Büyük Şehir Belediyesi K. Md.23).
Bu vergi devamlı olarak yapılan ilanlardan alınabildiği gibi geçici bir süre için yapılan ilanlardan da alınabilmektedir.
İlan ve Reklam Vergisinin mükellefi, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzelkişilerdir(Bel.Gel K.Md.13).
İlan ve reklam işlerini mutad meslek olarak ifa edenler, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumludurlar(Bel.Gel K.Md.13).
Belediye Gelirleri Kanununun 98 nci maddesine göre, bu kanunda yer alan vergi, harç ve katılma payları hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaktadır.
İlan ve Reklam Vergisi mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili olayları araştırmak ve tespit etmek yoklama ile yapılmaktadır. Bu makalede, Vergi Usul Kanununun yoklama ile ilgili hükümleri ortaya konularak ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti hakkında yapılmış olan bir yoklama fişi hakkında verilmiş olan Danıştay’ın bir kararı açıklanacaktır
II-YOKLAMA HAKKINDA YASAL DÜZENLEMELER
Yoklamadan maksat, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddî olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etmektir (VUK. Md.127).
Yoklamaya yetkililer Vergi Usul Kanununun 128 nci Maddesinde aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
1. Vergi dairesi müdürleri.
2. Yoklama memurları.
3. Yetkili makamlar tarafından yoklama işi ile görevlendirilenler.
4. Vergi incelemesine yetkili olanlar.
5. Gelir uzmanları.
Bu yetkililer, vergi idaresinde olan yetkilileri göstermektedir. Belediye Gelirleri Kanununun 102/1 nci maddesine göre vergi dairesi müdürü yetkisi belediyelerde,
Belediye Gelir Şube Müdürü, Gelir Şube Müdürü olmayan yerlerde Belediye Hesap İşleri Müdürü, Hesap İşleri Müdürü olmayan yerlerde Muhasebeci, Vergisi Dairesi Müdürü sıfat ve yetkisini haizdir.
Buna göre, vergi dairesi müdürü yetkisine sahip olan yukardaki kişiler yoklama yetkisine sahiptirler.
Yetkili makamlar tarafından yoklama işi ile görevlendirilenler de yoklama yapabilir. Yetkili makamın belediyelerde belediye başkanı olduğu görüşündeyim.
Yoklama yapanların elinde yoklama yetkilerini gösteren fotoğraflı resmi bir vesika bulunur.
Yoklama yapanlar bu vesikayı, kendilerinden sorulmasa bile, nezdinde yoklama yapılan kimseye gösterirler(VUK Md.129).
Yoklama her zaman yapılabilir. Yoklamanın ne zaman yapılacağı ilgiliye haber verilmez(VUK.Md.130).
Yoklama neticeleri tutanak mahiyetinde olan “yoklama fişine” geçirilir. Bu fişler yoklama yerinde iki nüsha tanzim olunarak tarihlenir, bulunursa nezdinde yoklama yapılana veya yetkili adamına imza ettirilir; bunlar bulunmaz veya imzadan çekinirlerse keyfiyet fişe yazılır ve yoklama fişi polis, jandarma, muhtar ve ihtiyar meclisi üyelerinden birine imzalatılır(VUK Md.131).
Yoklama fişlerinin birinci nüshası yoklaması yapılan şahıs veya yetkili adamına bırakılır. Bunlar bulunmazsa bilinen adresine 7 gün içinde posta ile gönderilir. Yoklama fişlerinin ikinci nüshaları vergi dairesine (Belediyedeki vergi dairesi müdürü yetkisine haiz birime) tevdi olunur(VUK.Md.132).
Yukarıda yer verilen kanun hükümlerine uygun olmayan kişiler ve kurallara uygun olmayan yoklamalara göre hesaplanıp vergiler yargı mercilerince kaldırılmaktadır.
III-YOKLAMA FİŞİ VE BİR DANIŞTAY KARARI
Dava konusu olayda, davacı şirket tarafından ilan ve reklam vergisi ödenmeksizin el ilanlarının dağıtıldığının davalı belediye memurlarınca tespit edilmesi üzerine düzenlenen yoklama fişi esas alınarak salınan ilan ve reklam vergisi ile 1. Derece usulsüzlük cezası cezasının kaldırılması istemiyle açılan davada; yoklama fişi içeriğinde yer alan, davacı şirketten aranılan dava konusu vergi ve cezada yasal isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davanın reddine vergi mahkemesi karar vermiş ve Bölge İdare Mahkemesi bu kararı onamıştır.
Danıştay Başsavcılığı bu kararı kanun yararına temyiz etmiştir. Danıştay 9. Dairesi 24.12.2016 gün ve 29928 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 22.02.2016 gün ve E.2014/2441 K.2016/647 sayısıyla verdiği kararda;
“Olayda, dava konusu ilan ve reklam vergisi ile 1. Derece usulsüzlük cezasına dayanak alınan yoklama tutanağının mükellefin ya da yetkili adamının nezdinde düzenlenmediği, bu tutanağın, bunlara veya söz konusu yasanın ikinci fıkrasında yazılı kişilere imzalatılmadığı anlaşıldığından, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 131’inci maddesinde yazılı koşulları taşımayan yoklama tutanağı esas alınmak suretiyle salınan ilan ve reklam vergisi ile kesilen 1. Derece usulsüzlük cezasının kaldırılması istemiyle açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.” denilerek Danıştay Başsavcısı tarafından yapılan temyiz istemi kabul edilmiş ve vergi mahkemesi kararı bozulmuştur.
IV-SONUÇ
Yoklama ile ilgili Vergi Usul Kanunu hükümlerine uyulmaması, yapılan tarhiyatların ilgili Danıştay kararında görüleceği üzere bozulmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, kanun hükümlerine uyulmaması bu gibi durumlara neden olabilecektir.